Chữa thoái hóa cột sống thắt lưng bằng đông y thực hư ra sao

Đông y cũng là phương pháp giữ thế mạnh trong việc kiểm soát các cơn đau nhức cho các bệnh lý về xương khớp trong đó có bệnh thoái hóa cột sống lưng. Mỗi bài thuốc có công thức riêng biệt khác nhau và tùy vào mức độ nặng nhẹ cũng như khả năng hấp thu ở mỗi người mà hiệu quả mang lại khác nhau. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp và chỉ rõ các công thức, các bài thuốc Đông y phổ biến đem lại hiệu quả cao cho người bệnh thoái hóa cột sống lưng.

Thoái hóa cột sống thắt lưng theo quan niệm Đông y

Thoái hóa cột sống lưng là căn bệnh về xương khớp gắn liền với quá trình lão hóa của tuổi tác. Bệnh xảy ra khi tình trạng sụn khớp bị bào mòn, không thể bảo vệ được phần xương dưới lớp sụn khiến cho khớp dễ bị đau nhức gây ảnh hưởng đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày.

Theo y học cổ truyền, thoái hóa cột sống lưng sinh ra do hàn thấp, phong nhiệt ứ trệ, khí huyết tích tụ, lưu thông kém và cơ thể suy nhược do dương và can thận hư suy gây ra sự đau đớn, co cơ thắt lưng gây hạn chế vận động.

Ở người cao tuổi, chính khí suy hư làm cho các dưỡng chất không được đưa đến gân mạch đầy đủ trong thời gian dài chính là nguyên nhân gây thoái hóa. Biểu hiện chính là vị trí đĩa đệm bị dịch chuyển, chất nhầy ở đầu sụn ít đi, có hiện tượng xương bị loãng hoặc bào mòn… Đây là căn cứ để các thầy thuốc nghiên cứu tình trạng bệnh và bốc thuốc, kê đơn.

Ngoài các yếu tố kể trên. Các bác sĩ bên y học cổ truyền còn dựa vào 4 yếu tố sau: Văn (nghe), vọng (nhìn), vấn (sờ nắn), thiết (hỏi) để đưa ra kết luận.

Vì chia thoái hóa cột sống lưng thành nhiều thể bệnh nên Đông y sẽ áp dụng các phương pháp luận trị thích hợp để cải thiện triệu chứng của từng thể riêng biệt. Thông thường mỗi người có bệnh án khác nhau. Dựa vào đó, thầy thuốc sẽ đưa ra phác đồ điều trị bệnh sao cho phù hợp nhất.

Chữa thoái hóa cột sống theo Đông y có rất nhiều cách tác dụng lên cơ thể như:

• Xoa bóp, bấm huyệt: Tác dụng lên một số huyệt nắm ở đốt sống thắt lưng hay cổ như huyệt thận du, khí hải du… và cả huyệt ủy trung nằm ở giữa lằn kheo chân.
• Diện chẩn: Điều trị theo lộ trình các ngày, lần lượt tác dụng lên các huyệt trên mặt kết hợp chữa ở vai, gáy, tay, chân…
• Châm cứu: Dùng kim châm vào các huyệt như phong trì, cự cốt, khúc trì ở cổ hoặc thận du, đại trường du, thừa phù… ở lưng.
• Giác hơi: Dùng hơi nóng để tạo ra áp xuất và tác dụng lên da, gây xung huyết, tụ huyết để chữa thoái hóa cột sống.
• Sử dụng các bài thuốc sắc từ dược liệu trong tự nhiên: Kết hợp nhiều loại thuốc có công dụng giảm đau, nhức, thông kinh lạc… để tác động vào căn nguyên.

Trong đó, cách dùng thuốc Đông y sắc trị bệnh được dùng nhiều, có tính phổ biến. Hiện nay rất nhiều người đang sử dụng hoặc kết hợp dùng với phương pháp khác để cải thiện triệu chứng bệnh thoái hóa cột sống.

Chữa thoái hóa cột sống lưng bằng Đông y có hiệu quả không?

Thoái hóa cột sống khiến cho tất cả các phần của cột sống dây chằng, đĩa đệm, các đốt… đều suy yếu. Người bệnh cần được xử lý kịp thời để tránh các tổn thương nặng dẫn đến vẹo cột sống, gù lưng, liệt tay, chân hoặc tàn phế. Ngày nay có nhiều người chọn các cách điều trị thoái hóa cột sống bằng y học hiện đại. Tuy nhiên cũng không ít người vẫn lựa chọn cách chữa truyền thống bằng thuốc Đông y.

Không sử dụng thuốc giảm đau và chống viêm chung cho tất cả các trường hợp như Tây y, Đông y sử dụng bài thuốc riêng cho từng thể bệnh tùy theo tính chất, đặc điểm và vị trí cơn đau khởi phát. Ngoài tác động đến triệu chứng lâm sàng, các bài thuốc Đông y còn giúp bồi bổ sức khỏe và cải thiện lưu thông máu.

Hiện nay, nhiều bệnh nhân lựa chọn điều trị thoái hóa cột sống theo Đông y vì có ưu điểm lành tính, thích hợp với cả người có bệnh lý nền và không gây hại lên gan – thận. Khi đem sắc uống, thuốc có tác dụng vào bên trong căn nguyên của bệnh. Bên cạnh kiểm soát triệu chứng, các bài thuốc từ Đông y còn bồi bổ can, thận, chống tái phát bệnh trong thời gian dài hơn, hỗ trợ người bệnh giảm mệt mỏi, ăn ngủ ngon hơn trước.

Mặc dù có nhiều ưu điểm vượt trội nhưng các bài thuốc Đông y điều trị thoái hóa cột sống đem lại hiệu quả chậm và hạn chế hơn so với thuốc Tây. Vì vậy, người bệnh cần kiên trì thực hiện và việc sắc thuốc cũng mất khá nhiều thời gian và công sức. Với những cơn đau nặng, phương pháp này có thể không đem lại hiệu quả như mong đợi. Hơn nữa, điều trị bằng thuốc Đông y chỉ thích hợp với trường hợp bệnh nhẹ, chưa phát sinh biến chứng gai cột sống, hẹp lỗ liên hợp,…

Các bài thuốc Đông y trị thoái hóa cột sống lưng

Đông y chia thoái hóa cột sống theo từng thể bệnh dựa vào biểu hiện lâm sàng, tính chất và đặc điểm của cơn đau. Mỗi thể bệnh sẽ có những bài thuốc đặc trị riêng nhằm tác động trực tiếp đến cơ quan bị đau nhức, tổn thương và hỗ trợ phục hồi chức năng vận động.

Dưới đây là một số bài thuốc chữa thoái hóa cột sống theo Đông y được lưu truyền rộng rãi:

Các bài thuốc chia theo từng thể bệnh

1. Bài thuốc theo thể hàn thấp: Thể hàn thấp là thể bệnh hình thành do phong hàn ứ trệ khiến lưng đau đột ngột. Cơn đau xuất hiện khi thời tiết ẩm, mưa, lạnh, khu trú ở một bên và đi kèm với triệu chứng co cứng cơ. Triệu chứng do thể bệnh này thường có xu hướng gia tăng khi cúi gập người hay vận động mạnh.

• Nguyên liệu: 8g can khương, 8g thiên niên kiện, 8g thương truật, 8g quế chi, 16g xuyên khung, 16g kê huyết đằng, 12g ý dĩ, 16g độc hoạt tang ký sinh, 16g tỳ giải, 6g trần bì.
• Thực hiện: Mỗi ngày sắc uống 1 thang.

2. Bài thuốc theo thể thấp nhiệt: Thể thấp nhiệt là chứng bệnh do phong nhiệt ứ trệ khiến xương khớp đau nhức, cơ thể nóng nảy và tiểu tiện vàng. Người mắc thể bệnh thường xuyên đau nhức lưng, kèm theo cảm giác ấm nóng ở cột sống, mạch hoạt sác và lưỡi có rêu vàng.

Với thể bệnh, cần sử dụng những thảo dược có tính ôn để thanh nhiệt, hóa thấp.

• Nguyên liệu: Hoàng bá, Thương truật, Mật gấu, Phòng kỷ, Đương quy, Nhân trần, Ngũ gia bì, Bạch thược, Hy thiêm, Uy linh tiên, Trạch tả. Liều lượng của từng vị được gia giảm theo từng trường hợp bệnh.
• Thực hiện: Đem sắc mỗi ngày 1 thang rồi chia nước sắc thành nhiều lần uống và dùng hết trong ngày

3. Bài thuốc theo thể huyết ứ: Huyết ứ là thể bệnh do ngoại thương hoặc do mang vác nặng thường xuyên. Thể bệnh này đặc trưng bởi cơn đau cục bộ, cột sống đau thắt, khó cử động, đi kèm với triệu chứng đau đầu và thường xuyên chóng mặt.

Vì nguyên nhân của thể bệnh này là do huyết ứ khiến khí không vận hành được. Do đó cần áp dụng bài thuốc có tác dụng thư cân hoạt lạc, hành khí, hoạt huyết.

• Nguyên liệu: Huyền hồ 10g, Ngưu tất 10g, Nhũ hương 10g, Đương quy 12g, Mộc dược 10g, Đào nhân 10g, Nhục quế 8g
• Thực hiện: Đem các thảo dược rửa sạch và sắc với một lượng nước vừa đủ. Mỗi ngày dùng 1 thang trong 2 – 3 tháng

4. Bài thuốc theo thể dương hư: Dương hư là chứng bệnh do dương suy âm thịnh khiến xương khớp mỏi mệt, chân tay lạnh, khí huyết vận hành không thông, ngồi lâu thường nhức mỏi.

• Nguyên liệu: Thục địa 12g, Ma hoàng chích 3g, Nhục quế 6g, Cam thảo 6g, Ngưu tất 9g, Hoàng kỳ chích 15g, Qui đầu 9g, Lộc giác xương 12g, Thục phụ tử 9g, Bổ cốt chỉ 12g, Hán phòng kỷ 9g, Chế nhũ hương 6g, Quy bản chích 12g, Tang ký sinh 15g: Tác dụng an thai, bổ can thận, mạnh xương cốt.
• Thực hiện: Đem sắc uống hằng ngày

5. Bài thuốc theo thể can thận hư: Can thận hư là chứng đau nhức cột sống do Thận và Gan suy yếu. Dẫn đến tình trạng cơ thể suy nhược, mệt mỏi và thường xuyên đau nhức.

• Nguyên liệu: Thục địa 20g, Bạch thược 8g, Bạch linh 10g, Ngưu tất 10g, Ngũ gia bì 8g, Tục đoạn 10g.
• Thực hiện: Đem sắc uống ngày 1 thang.

Bài thuốc Đông y chữa thoái hóa cột sống thắt lưng thường dùng

Cột sống thắt lưng là vị trí phải chịu áp lực từ hoạt động thể chất và trọng lượng cơ thể. Do đó, cột sống ở vị trí này dễ bị tổn thương, suy yếu và thoái hóa. Thoái hóa cột sống thắt lưng gây đau nhẹ ở vùng lưng dưới, sau đó cơn đau nặng dần theo thời gian và có xu hướng lan xuống chi dưới.

Đối với thể bệnh này, Đông y sử dụng bài Độc hoạt tang ký sinh thang gia giảm hoặc bài Hữu quy hoàn để khu phong, tán hàn, bổ khí huyết và thông kinh lạc. Bên cạnh tác dụng giảm đau nhức, bài thuốc này còn có tác dụng bồi bổ can thận.

• Độc hoạt tang ký sinh thang gia giảm: Đỗ trọng, ngưu tất, độc hoạt, phòng phong, sinh địa, tang ký sinh, phục linh và bạch thược mỗi thứ 12g, đẳng sâm và đương quy mỗi thứ 16g, tế tân, quế chi và tần giao mỗi thứ 8g, cam thảo 6g, phụ tử chế 8g. Sắc uống ngày 1 thang, dùng đều đặn trong 10 ngày và có thể lặp lại liệu trình cho đến khi triệu chứng thuyên giảm hẳn.
• Hữu quy hoàn: Chuẩn bị kỷ tử, cốt toái bổ, đỗ trọng và cẩu tích mỗi thứ 12g, cam thảo 8g, hoài sơn và thục địa mỗi thứ 16g, sơn thù 10g, nhục quế và phụ tử mỗi thứ 4g. Cho dược liệu vào ấm, đổ nước vào sắc và dùng uống hết trong ngày.

Bài thuốc Đông y trị thoái hóa cột sống lưng cấp tính

Thoái hóa cột sống do co cứng (cấp tính) thường xảy ra do nhiễm lạnh đột ngột khiến khí huyết ứ trệ mà gây đau nhức, cứng cột sống và khó khăn khi vận động. Đối với thể bệnh này, Đông y sử dụng bài thuốc Khương hoạt thắng thấp hoặc bài Can khương thương truật gia giảm để khu phong, tán hàn, ôn thông kinh lạc và trừ thấp.

• Can khương thương truật gia giảm: Chuẩn bị ngưu tất, tang ký sinh, khương hoạt và thương truật mỗi thứ 12g, can khương 6g và phục linh 10g. Cho dược liệu vào ấm, sắc kỹ và dùng hết trong ngày. Mỗi ngày dùng đều đặn 1 thang cho đến khi triệu chứng thuyên giảm.
• Khương hoạt thắng thấp: Dùng cam thảo, cao bản và quế chi mỗi thứ 8g, độc hoạt và xuyên khung mỗi thứ 12g, mạn kinh tử và khương hoạt mỗi thứ 10g. Sắc uống đều đặn mỗi ngày 1 thang và dùng liên tục trong 10 ngày.

Bài thuốc Đông y điều trị thoái hóa cột sống lưng mãn tính

Thoái hóa cột sống cổ và thắt lưng mãn tính là thể bệnh phát triển trong nhiều năm. Ngoài những triệu chứng tại chỗ, bệnh kéo dài còn khiến khí, huyết đều hư (cơ thể suy nhược). Vì vậy, bệnh nhân không chỉ bị đau nhức cổ vai gáy, thắt lưng, khó cử động và tê bì các chi mà còn đi kèm với một số biểu hiện toàn thân như da mặt xanh, ăn uống kém, mất ngủ, chóng mặt và hơi thở ngắn.

Đối với thể bệnh này, bệnh nhân nên dùng bài Hoàng kỳ quế chi ngũ vật thang gia giảm để thông kinh hoạt lạc, bổ khí và dưỡng huyết. Bệnh nhân có kèm biểu hiện huyết ứ, thận hư và hàn thấp sẽ được gia giảm liều lượng theo chứng bệnh.

• Chuẩn bị: Kê huyết đằng 15g, xích thược 12g, bạch thược 12g, cát căn và quế chi mỗi thứ 9g, đại táo 4 quả, sinh khương 6g, hoàng kỳ 18g.
• Thực hiện: Cho tất cả dược liệu vào ấm, sắc uống ngày 1 thang. Chia nước sắc thành 3 lần uống và sử dụng sau các bữa ăn chính. Cứ dùng 10 ngày là đủ liệu trình, sau đó ngưng một thời gian và lặp lại khi cần thiết.

Trường hợp kèm huyết ứ, gia thêm địa long, nhũ hương và hồng hoa, hoặc gia thêm ngũ gia bì, dâm dương hắc và câu kỷ tử. Nếu kèm hàn thấp, bệnh nhân nên gia thêm uy linh tiên và khương hoạt mỗi thứ 9g.

Bài thuốc Đông y trị thoái hóa cột sống do tuổi tác

Thoái hóa cột sống là tình trạng tất yếu xảy ra ở người cao tuổi do sự lão hóa của các cơ quan. Người bệnh có biểu hiện đau mỏi lưng và cổ nhiều hơn khi thời tiết chuẩn bị chuyển mùa, biến đổi.

Để trị tình trạng này, Đông y dùng bài Bổ thận thang gia giảm cải thiện chức năng thận, đồng thời tán hàn, khu phong.

• Các vị thuốc cần dùng: tục đoạn, kỷ tử, thạch thiềm và đỗ trọng, mỗi loại lấy 12g, bổ cốt chỉ, thiên tinh sơn kế và hạt dây tơ hồng mỗi loại 8g, 14g thục địa cùng lượng tương ứng độc hoạt và khương hoạt và 16g tang ký sinh.
• Cách thực hiện: Tất cả các nguyên liệu đem rửa sạch và cho vào ấm sắc  cho đến khi còn 3 bát nước thì dừng và để sử dụng uống sau các bữa ăn trong ngày.

Lưu ý khi dùng các thuốc Đông y trị thoái hóa cột sống lưng

Các thuốc Đông y trị thoái hóa cột sống cũng giống như thuốc Tây, hiện chưa có loại nào trị hết hẳn bệnh. Tuy nhiên chúng rất lành tính và có khả năng giúp người bệnh kiểm soát tình trạng, hạn chế tái phát. Từ đó cải thiện và hỗ trợ phục hồi sức khỏe, khả năng vận động.

Để việc trị bệnh thoái hóa cột sống bằng thuốc Đông y đạt hiệu quả tốt nhất, khi dùng thuốc bạn nên chú ý:

• Cần khám bệnh tại các nhà thuốc bệnh viện Y học cổ truyền để kiểm tra kỹ tình trạng cột sống trước khi bốc thuốc.
• Thầy thuốc sẽ bắt mạch, chẩn đoán và tư vấn cho bạn bài thuốc tốt nhất.
• Dùng thuốc theo đúng liều lượng mà bác sĩ kê đồng thời theo dõi tiến triển ở xương.
• Cần chọn dược liệu trị bệnh là những thuốc mới, không bị ẩm mốc, mối mọt.
• Nếu bị đau nhiều, bệnh nhân nên đến cơ sở y tế khám chữa lại, xem xét sử dụng thuốc Tây để cải thiện triệu chứng nhanh chóng. Tuy nhiên cần chú ý đến các yếu tố như thành phần thuốc, hướng dẫn cách dùng, liều lượng, đối tượng sử dụng để hạn chế rủi ro.
• Trong một số trường hợp, bạn nên đề phòng những tác dụng phụ đặc biệt của thuốc Đông y. Chẳng hạn như với một số thuốc có độc dược, hoặc đối tượng phụ nữ có thai, bị tiểu đường, viêm gan, thận… cần cẩn trọng xem xét kỹ các vị thuốc.
• Nên hỏi ý kiến của bác sĩ về việc kết hợp dùng thuốc với sử dụng các biện pháp vật lý trị liệu như châm cứu, diện chẩn, giác hơi… để cải thiện bệnh tốt nhất.
• Trong quá trình chữa, bệnh nhân nên tìm hiểu người bị thoái hóa cột sống nên ăn gì, kiêng gì. Từ đó xây dựng chế độ ăn tốt nhất để góp phần đẩy nhanh tiến độ chữa trị.
• Không làm việc quá sức và cũng cần tránh ngồi một chỗ, tốt nhất nên vận động nhẹ nhàng, giúp khí huyết lưu thông.
• Thay đổi thói quen xấu như ngồi lâu; đi đứng, nằm sai tư thế, cúi đầu hoặc ngửa cổ quá nhiều…
• Nếu cột sống bị tổn thương nặng sẽ tạo ra gai xương. Nó làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chuyển động của cơ thể. Bạn nên sử dụng biện pháp can thiệp ngoại khoa vào cột sống.

Khương Thảo Đan – Kế thừa bài thuốc Độc hoạt tang kí sinh

Độc hoạt ký sinh thang là phương thuốc cổ truyền nổi tiếng xuất xứ từ Thiên Kim, được giới y học phương Đông đánh giá cao về hiệu quả điều trị. Bài thuốc nổi tiếng gồm 15 vị: Độc hoạt, quế, phòng phong, đương quy, tế tân, xuyên khung, tần giao, thược dược, tang ký sinh, can địa hoàng, đỗ trọng, nhân sâm, ngưu tất, phục linh và cam thảo.

Ngoài ra, theo kinh nghiệm lâm sàng, kết hợp với thành tựu của y học hiện đại, sản phẩm đã gia giảm Địa liền, Hy thiêm, Thổ phục linh và kết hợp thêm hoạt chất quý báu cho dịch khớp là Collagen type-II (Collagen không biến tính type II giúp kháng viêm, giảm đau, nuôi dưỡng và tái tạo mô sụn tại các khớp, chúng đã được chứng minh cho hiệu quả vượt trội hơn hẳn khi dùng Glucosamin và Chondroitin).

Theo PGS.TS Lê Minh Hà – Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, việc kế thừa và gia giảm thêm các vị thuốc này giúp bài thuốc đạt được hiệu quả cao nhất.

Đặc biệt, PGS.TS Lê Minh Hà đã chiết xuất thành công hoạt chất KGA1 có tác dụng gấp nhiều lần cao Địa liền thông thường, từ đó mang lại tác dụng hoàn toàn vượt trội so với công thức ban đầu. Giúp Khương Thảo Đan sản phẩm đầu tiên đáp ứng đủ 3 yếu tố trong tam giác khép kín: Giảm đau – Chống viêm – Tái tạo (hầu hết các sản phẩm thế hệ cũ trên thị trường hiện nay đều chỉ đáp ứng được 1 trong 3 yếu tố là giúp giảm đau hoặc chống viêm hoặc tái tạo). Trong quá trình sử dụng, bệnh nhân ăn uống khoa học, rèn luyện thể chất và tuân thủ liệu trình, thì hiệu quả đạt được sẽ cao nhất.

Để mua Khương Thảo Đan chính hãng từ Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam, bạn xem TẠI ĐÂY

Trên đây là một số bài thuốc Đông y trị thoái hóa cột sống nhiều người đã dùng và thấy rõ hiệu quả. Người bệnh nên đi khám bác sĩ và lắng nghe lời khuyên để lựa chọn đúng cách chữa tốt nhất.