Thoái hoá cột sống thắt lưng nên ăn gì?

Bên cạnh việc tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, tập luyện đều đặn thì chế độ dinh dưỡng cũng ảnh hưởng đến những cơn đau và sức khỏe của hệ thống xương khớp. Việc tìm hiểu những thực phẩm tốt cho thoái hóa cột sống thắt lưng sẽ giúp người bệnh có kế hoạch bổ sung phù hợp.

Tác động của chế độ ăn uống đối với thoái hóa cột sống thắt lưng

Theo các số liệu thống kê, có đến hơn 80% người trên 60 tuổi bị thoái hóa đốt sống lưng. Trong đó, các đối tượng có nguy cơ mắc cao thường là: người béo phì, ít vận động, bị chấn thương, do đặc thù công việc… Ngoài ra, có một nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý xương khớp không thể không kể đến đó là chế độ ăn uống thiếu chất dinh dưỡng. Đây chính là một trong những nguyên nhân khiến cho tỷ lệ người bị thoái hóa cột sống ngày càng gia tăng.

Do vậy, song song với việc điều trị bệnh theo liệu trình của bác sĩ, người bệnh nên cải thiện, điều chỉnh chế độ ăn uống cho khoa học hơn nhằm làm chậm lại tiến trình thoái hóa của cột sống và giảm nhẹ các triệu chứng liên quan đến bệnh.

Áp dụng chế độ ăn uống phù hợp đối với người bị thoái hóa cột sống thắt lưng có thể mang lại một số lợi ích, chẳng hạn như:

1. Giảm viêm

Đầu tiên, một chế độ ăn uống đủ chất, cân bằng các chất dinh dưỡng giúp cho cơ thể khỏe mạnh, tăng cười sức để kháng cần thiết để ngăn ngừa các tổn thương khớp.

Đặc biệt, người bệnh cần thường xuyên bổ sung các loại thực phẩm chống viêm, các chất chống oxy hóa, vitamin A, C và E để hỗ trợ có thể cải thiện các triệu chứng viêm xương khớp và ngăn ngừa các khớp bị tổn thương thêm.

2. Giảm cholesterol

Theo các chuyên gia, người bị thoái hóa cột sống thắt lưng thường có nồng độ cholesterol trong máu cao hơn so với người bình thường. Do đó, giảm cholesterol cũng là một trong những cách có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng bệnh. Khi bổ sung một chế độ ăn uống phù hợp có thể hỗ trợ cải thiện nồng độ cholesterol.

3. Duy trì cân nặng hợp lý

Duy trì cân nặng hợp lý cũng có thể làm giảm thiểu các triệu chứng thoái hóa cột sống lưng rõ ràng. Nếu bị thừa cân và béo phì có thể làm tăng áp lực lên các khớp. Ngoài ra, việc tích trữ mỡ thừa có thể khiến tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn.

Nhóm dinh dưỡng tốt cho người thoái cột sống lưng

Người bị thoái hóa cột sống thắt lưng nên bổ sung các nhóm dưỡng chất có tác dụng tăng cường sức khỏe cơ xương khớp và hỗ trợ chống viêm hiệu quả. Cụ thể, người bệnh có thể tham khảo một số nhóm dinh dưỡng sau:

1. Nhóm thực phẩm giàu canxi

Canxi là khoáng chất chính tạo nên xương và là yếu tố thiết yếu trong cấu tạo mô xương giúp duy trì một hệ xương khớp khỏe mạnh. Nếu bạn bổ sung thiếu lượng canxi cần thiết, khi đó cơ thể sẽ lấy lượng canxi bị thiếu hụt từ xương. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ khiến cho xương mất dần canxi và ảnh hưởng đến độ chắc khỏe của xương.

Ngược lại, nếu bổ sung đầy đủ canxi cho cơ thể sẽ giúp duy trì hoạt động bình thường của khớp xương… Ở người bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng, bổ sung canxi giúp sửa chữa lại những tổn thương ở khớp bị thoái hóa và làm giảm các triệu chứng đau nhức.

2. Nhóm thực phẩm giàu Vitamin D

Vitamin D là vi chất không thể thiếu cho sự phát triển xương. đặc biệt là D3 có vai trò quan trọng giúp cơ thể hấp thu và chuyển hóa được lượng canxi tối đa, duy trì nồng độ canxi trong máu ở mức ổn định, giúp phòng ngừa loãng xương…

3. Thực phẩm giàu Vitamin C

Vitamin C có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm hiệu quả. Bên cạnh đó, Vitamin C còn tham gia vào quá trình tổng hợp và phát triển collagen – thành phần protein chính của mô liên kết, hệ xương khớp, sụn,… Cơ thể thiếu vitamin C đồng nghĩa với quá trình tổng hợp collagen bị ảnh hưởng, gây ra vấn đề về sức khỏe xương khớp.

Ngoài ra, vitamin C là dưỡng chất giúp phục hồi các mô, đóng góp vào sự hình thành collagen, cơ thể sử dụng collagen để đẩy nhanh quá trình hình thành sụn khớp.

4. Thực phẩm giàu Vitamin K2 giúp cột sống khỏe mạnh

Vitamin K2 được xem là vitamin “dẫn đường” của canxi. Khi Vitamin K2 kết hợp với canxi có tác dụng thúc đẩy mật độ xương, ngăn ngừa các vấn đề xương khớp, giúp cột sống luôn khỏe mạnh. Do đó, những người bị thoái hóa cột sống nên bổ sung vitamin K vào thực đơn hàng ngày.

Ngoài ra, Vitamin K2 giúp hoạt hóa osteocalcin – một protein có chức năng mang canxi gắn vào xương. Không có vitamin K2 thì bổ sung canxi nhiều cũng thành vô nghĩa.

5. Thực phẩm giàu Omega 3 giúp phục hồi tổn thương

Omega 3 là axit béo có tác dụng giảm viêm, giảm đau, hỗ trợ đắc lực cho quá trình hồi phục tổn thương do thoái hóa, nâng cao sức khỏe của sụn khớp. Omega 3 có trong các loại hạt (óc chó, hạt lanh) cá ngừ, cá hồi, súp lơ, tôm…

6. Thực phẩm giàu Magie

Magie là thành phần cấu tạo của khoảng 1% khối lượng khoáng chất trong xương và là khoáng chất quan trọng trong hơn 300 quá trình chuyển hóa chất của cơ thể, giúp cơ thể sử dụng protein hiệu quả.

Khi cơ thể bị thiếu magie có thể khiến bạn phải đối mặt với nguy cơ bị chuột rút cơ bắp, rối loạn nhịp tim, loãng xương, thoái hóa cột sống…

Magiê tham gia trực tiếp vào quá trình vận chuyển ion canxi qua các màng tế bào. Khi cơ thể bị thiếu magie có thể khiến bạn phải đối mặt với nguy cơ bị chuột rút cơ bắp, rối loạn nhịp tim, loãng xương, thoái hóa cột sống….

Bị thoái hóa cột sống thắt lưng nên ăn gì?

Dưới đây là một số gợi ý giúp bạn nhận diện được những thực phẩm có lợi cho tình trạng bệnh của mình.

1. Hải sản và cá béo

Người bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng nên tăng cường bổ sung các loại hải sản như: cua ghẹ, tôm, hàu, cá… Đây là những thực phẩm cung cấp hàm lượng canxi cao giúp hỗ trợ tái tạo cấu trúc xương được khỏe mạnh và chắc khỏe hơn.

Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần tiêu thụ một số loại cá rất giàu axit béo omega 3 như: cá hồi, cá trích, cá mòi, cá cơm để có thể hỗ trợ chống viêm hiệu quả.

Tuy là rất tốt nhưng người bệnh không nên bổ sung quá nhiều, mỗi lần bạn chỉ nên tiêu thụ 50 – 150 gram cá và 2 lần mỗi tuần để cải thiện các triệu chứng. Nếu không thích cá, người bệnh có thể cân nhắc bổ sung dầu cá. Bổ sung dầu cá có thể cải thiện tình trạng sưng, cứng khớp và đau nhức lưng.

2. Các loại rau củ tươi

Các loại rau màu xanh đậm có thể kể đến như: bông cải xanh, rau bina, cải bó xôi, cải xoăn… dồi dào nguồn canxi và vitamin K rất tốt cho hệ thống xương khớp. Lưu ý khi chế biến các loại rau này, để không mất chất dinh dưỡng khi Các loại rau xanh nên được ăn sống hoặc nấu chín nhẹ để tránh phá vỡ các chất dinh dưỡng. Người bệnh có thể hấp hoặc xào để chế biến các món rau. Điều này có thể giúp các chất dinh dưỡng được hấp thụ tốt hơn.

Ngoài ra, người bệnh cũng nên bổ sung củ cải đường, khoai lang và bắp cải cũng rất tốt cho bệnh thoái hóa. Các loại rau này chứa chất chống oxy hóa, polyphenol, chất xơ, khoáng chất và các loại vitamin rất tốt cho sức khỏe. Đặc biệt, các chất dinh dưỡng trong rau hoạt động như một chất chống oxy hóa có tác dụng tăng cường chức năng miễn dịch chống viêm hiệu quả.

Bên cạnh đó, các loại rau củ có màu đỏ, màu cam rất giàu Vitamin A và carotenoid có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng thoái hóa khớp cột sống thắt lưng. Các loại rau củ nhóm này có thể kể đến như khoai lang, cà rốt, bí đỏ và ớt chuông đỏ

3. Trái cây tươi

Không chỉ những người thoái hóa cột sống thắt lưng mới cần phải cần bổ sung trái cây. Trái cây là loại thực phẩm không thể thiếu cho tất cả mọi người bởi nó là nguồn cung cấp vitamin tuyệt vời. Đo đó, với người bị bệnh thoái hóa đốt sống lưng càng phải ăn nhiều hơn.

Các loại trái cây có múi như: cam, bưởi, chanh chứa nhiều vitamin giúp ngăn chặn và giảm đau cho người bệnh. Ngoài ra, các loại trái cây này còn chứa các hoạt chất quercetin, anthocyanins, và flavonoid có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng thoái hóa cột sống thắt lưng và một số bệnh viêm khớp.

Các loại trái cây mà người bệnh thoái hóa nên bổ sung bao gồm:

• Dâu tây
• Việt quất
• Mâm xôi
• Anh đào
• Táo
• Lựu
• Nho
• Cam
• Bưởi

4. Sữa ít béo và các sản phẩm từ sữa

Sữa cung cấp đầy đủ năng lượng cũng như canxi hỗ trợ quá trình tập luyện và phục hồi xương khớp. Người bệnh nên lựa chọn sữa không đường hoặc sữa ít đường để tránh nguy cơ béo phì gây áp lực đến xương khớp.

Ngoài cung cấp chất dinh dưỡng, sữa và một số loại sữa chua cũng cung cấp một nguồn vitamin A và D dồi dào. Vitamin D và canxi kết hợp với nhau trong cơ thể để xây dựng và duy trì sức khỏe của xương. Điều này đặc biệt quan trọng đối với bệnh nhân thoái hóa cột sống thắt lưng và các loại viêm khớp khác.

Các loại sữa và sản phẩm sữa phù hợp cho người thoái hóa cột sống thắt lưng bao gồm: Sữa ít béo, sữa chua ít chất béo, phô mai tươi…

5. Các loại hạt

Các loại hạt như: óc chó, hạnh nhân, hạt lanh, hạt thông, hạt dẻ cười… là nguồn cung cấp axit béo omega 3 có tác dụng chống viêm hiệu quả. Các loại hạt này rất giàu protein và là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào.

Thường xuyên sử dụng các loại hạt hàng ngày có thể tăng cường sức mạnh xương khớp và phòng ngừa nguy cơ thoái hóa khớp.

6. Các loại đậu

Các loại đầu là nguồn cung cấp chất xơ và protein thực vật và canxi dồi dào. Ngoài ra, các loại đậu còn là nguồn cung cấp sắt, folate, kali và magiê cho cơ thể. Các loại đậu phổ biến tốt cho người thoái hóa cột sống thắt lưng bao gồm: đậu đen, đậu Hà Lan, đậu nành, đậu lăng.

Đặc biệt, đậu nành và các sản phẩm từ đậu nành được đánh giá cao với tác dụng chữa loãng xương. Chất genistein trong thành phần của đậu nành được ví như hormon estrogen thực vật, có khả năng giúp xương chắc khỏe hơn tương tự như estrogen sinh học. Bạn có thể chế biến đậu nành thành đậu phụ, sữa đậu nành để sử dụng hằng ngày.

7. Ngũ cốc nguyên hạt

Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn cung cấp chất xơ, chất chống oxy hóa và các chất dinh dưỡng khác rất tốt cho người thoái hóa cột sống thắt lưng. Ngoài ra, chúng còn chứa vitamin E, vitamin B, selen, magiê có thể hỗ trợ tăng cường khả năng chống viêm cho người thoái hóa, viêm khớp.

Các loại ngũ cốc phù hợp cho người thoái hóa cột sống thắt lưng bao gồm: Yến mạch, gạo lứt, ngũ cốc nguyên hạt, lúa mạch, hạt kê…

8. Thực phẩm chứa Glucosamine, Chondroitin

Hợp chất Glucosamine và Chondroitin là hai dưỡng chất thiết yếu có trong xương có vai trò trong việc hình thành, phát triển và tái tạo mô sụn khớp, giúp các khớp xương hoạt động trơn tru, linh hoạt hơn. Một số loại thực phẩm chứa nhiều Glucosamine và Chondroitine như:

• Nước hầm xương ống động vật
• Các loại gân, sụn động vật
• Sữa và các sản phẩm từ sữa
• Các loại cá biển
• Rau xanh và trái cây

Thoái hoá cột sống thắt lưng nên kiêng gì?

Bên cạnh việc bổ sung những thực phẩm tốt cho bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng giúp giảm đau, chống viêm, phục hồi tổn thương thì bạn cũng cần chú ý đến những thực phẩm không nên ăn. Những thực phẩm không tốt cho người bệnh có thể gia tăng thêm triệu chứng đau nhức và làm cho tình trạng thoái hóa ngày càng gia tăng. Vì thế người bệnh nên tránh xa những thực phẩm dưới đây:

1. Các loại thịt đỏ

Các loại thịt đỏ như thịt bò, cừu, thịt chó, lợn… tuy chứa hàm lượng đạm cao và nhiều chất dinh dưỡng nhưng người bệnh thoái hóa nên kiêng bởi:

• Thịt đỏ là nguyên nhân làm giảm hàm lượng canxi trong cơ thể nên không tốt cho sức khỏe xương khớp
• Đồng thời trong thịt đỏ chứa acid uric và chất béo bão hòa, làm giảm khả năng sản sinh axit hyaluronic, khớp sẽ ít chất nhờn, làm tình trạng viêm trở nên nặng hơn.

2. Đồ ăn nhanh, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ

Những đồ ăn nhanh, đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ có rất nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe và đặc biệt là sức khỏe xương khớp, cụ thể như:

• Chứa rất nhiều chất béo, chất béo bão hòa và muối không có lợi cho cơ thể, chứa nhiều cholesterol, không tốt cho xương khớp
• Chứa một lượng lớn phospho gây mất cân bằng tỷ lệ canxi và phospho trong cơ thể
• Là nguyên nhân gây thừa cân, béo phì tăng áp lực đến các khớp

3. Các loại đồ uống có ga, có cồn và các chất kích thích

Đồ uống có cồn thường gây ra những cơn đau cấp tính, phá hủy ổ khớp. Còn đồ uống có ga làm cản trở cơ thể hấp thu canxi, làm tăng tình trạng viêm của bệnh. Đồng thời các chất ngọt nhân tạo sẽ gây béo phì, tăng acid uric trong máu làm tăng các triệu chứng khó chịu của bệnh.

Ngoài ra thuốc lá và một số chất kích thích khác cũng không nên sử dụng khi bạn bị thoái hóa cột sống thắt lưng. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra tỉ lệ người hút thuốc bị bệnh xương khớp khá cao. Do vậy, nên hạn chế hút thuốc để ngăn ngừa bệnh thoái hóa.

4. Một số thức ăn giàu tinh bột

Các loại thực phẩm giàu tinh bột sẽ nhanh chóng chuyển hóa thành đường làm lượng đường trong máu tăng. Từ đó có thể hình thành hợp chất cytokine – một hợp chất gây viêm, làm cho tình trạng thoái hóa cột sống trở nên nặng hơn.

Bên cạnh 4 nhóm thực phẩm trên, những đồ ăn cay nóng, những chất kích thích, thực phẩm chứa nhiều đường và muối, các đồ ăn lên men, nội tạng động vật… bạn cũng nên loại bỏ ra khỏi thực đơn.

Lời khuyên cho người thoái hóa cột sống thắt lưng

Nguyên nhân chính gây thoái hóa cột sống thắt lưng là do hiện tượng lão hóa tự nhiên, do đó bệnh không thể điều trị được dứt điểm. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, bạn có thể chung sống hòa bình với bệnh nếu kết hợp các cách sau:

• Cần đi khám ngay khi cơ thể xuất hiện những dấu hiệu bất thường để có phương án điều trị kịp thời tránh biến chứng ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt, công việc.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, cân đối và khoa học. Tăng cường những thực phẩm có lợi cho sức khỏe, loại bỏ những nhóm thực phẩm xấu.
• Xây dựng những thói quen sinh hoạt, tập luyện đều đặn: tập thể thao đều đặn rất có lợi cho cả quá trình phục hồi của xương cốt bị tổn thương lẫn tuần hoàn máu khắp cơ thể. Bạn cần lựa chọn những bài tập luyện phù hợp với tình trạng bệnh của bản thân, trong quá trình luyện tập nếu bị đau nhức khó chịu cần ngưng bài tập và hỏi thêm ý kiến của bác sĩ
• Thay đổi những tư thế, hành động xấu có thể ảnh hưởng đến cột sống thắt lưng.
• Lối sống lành mạnh: một lối sống lành mạnh, cân bằng giữa quá trình làm việc và nghỉ ngơi, không stress, rũ bỏ áp lực… chính là phương pháp vàng trong việc điều trị bệnh xương khớp nói chung và thoái hóa cột sống thắt lưng nói chung.

Ngoài ra, bạn có thể sử dụng thêm những loại thực phẩm chức năng để hỗ trợ điều trị bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng. Để giảm thiểu những tác dụng phụ không mong muốn bạn nên chọn lựa những sản phẩm có nguồn gốc từ thảo dược tự nhiên. Khương Thảo Đan là viên xương khớp có chiết xuất từ thiên nhiên giúp hỗ trợ điều trị thoái hóa cột sống thắt lưng an toàn, hiệu quả.

Có rất nhiều lý do mà bạn nên chọn Khương Thảo Đan như:

• Là sản phẩm đầu tiên đáp ứng trọn vẹn tam giác khép kín: giảm đau – chống viêm – tái tạo khớp.
• Là thành tựu nghiên cứu khoa học của PGS.TS Lê Minh Hà cùng các cộng sự ở viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam trong việc chiết xuất hoạt chất KGA1 từ cây Địa liền Việt Nam giúp chống viêm giảm đau. Và Collagen type II không biến tính có tác dụng tái tạo sụn khớp, hạn chế sự xâm lấn của các yếu tố có hại lên sụn khớp, giảm thoái hóa khớp.
• Là sự kế thừa và phát triển bài thuốc xương khớp cổ truyền Độc hoạt ký sinh thang
• Sản phẩm được thử nghiệm và có đầy đủ báo cáo chứng minh tác dụng của thuốc
• Là sản phẩm tự nhiên, an toàn, không có tác dụng phụ lên gan, thận, dạ dày, có thể sử dụng lâu dài.
• Nguyên liệu sản xuất có nguồn gốc rõ ràng, được thu hái và chế biến theo đúng quy trình chất lượng trên dây chuyền công nghệ hiện đại giúp giữ lại gần như nguyên vẹn tinh chất KGA1.

Những thông tin trên chắc hẳn đã giải đáp thắc mắc thoái hóa cột sống thắt lưng nên ăn gì cho bạn, mong rằng từ những danh sách trên, bạn sẽ thiết lập nên được những thực đơn bổ dưỡng để góp phần đẩy lùi bệnh thoái hóa phiền toái.

*** Bài viết có sự cố vấn chuyên môn của PGS. TS Lê Minh Hà, hiện đang công tác tại Viện Hàn Lâm Khoa Học và Công Nghệ Việt Nam.