Tìm hiểu về gai cột sống chèn dây thần kinh

Gai cột sống là một trong những bệnh lý xương khớp xảy ra phổ biến ở lứa tuổi trung niên và người già. Gai cột sống có thể xuất hiện tại nhiều vị trí khác nhau trên các đốt sống, song gai cột sống chèn ép dây thần kinh được đánh giá là nguy hiểm hơn cả.

Gai cột sống chèn dây thần kinh là gì?

Cột sống người là cấu trúc xương đi từ mặt dưới xương chẩm đến đỉnh xương cụt, gồm 33 – 35 đốt sống gắn liền với nhau. Đây là bộ phận quan trọng của hệ xương khớp, giữ cho cơ thể thẳng đứng và liên kết với các xương khác trong cơ thể gồm: xương chậu, vai, ngực, đầu…

Theo đó, xương hỗ trợ cho cơ thể vận động linh hoạt, đa dạng. Xương cột sống cũng tham gia bảo vệ tuỷ sống, thành phần của hệ thần kinh trung ương có khả năng chi phối các dẫn truyền vận động và cảm giác của con người.

Gai cột sống là tình trạng hình thành các phần xương phụ nhỏ (gai xương) nhô ra ở phía ngoài hoặc hai bên của các đốt sống. Những gai xương này chèn ép vào các mô, cơ quan lân cận và làm cản trở các hoạt động bình thường của cột sống gây ra các biểu hiện bệnh.

Gai cột sống chèn dây thần kinh được xem trường hợp nguy hiểm hơn cả. Khi đó, gai xương xuất hiện ở mặt sau đốt sống, chèn ép vào các gốc rễ thần kinh gây cảm giác đau đớn, phản ứng viêm dữ dội hơn nhiều so với các trường hợp khác.

Ngoài ra, gai xương chèn dây thần kinh còn tăng nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm, đối diện với suy giảm hoàn toàn khả năng vận động.

Nguyên nhân gây ra gai cột sống chèn dây thần kinh

Theo các chuyên gia, gai cột sống chèn dây thần kinh gây ra bởi các nguyên nhân sau:

Thoái hoá cột sống

Lão hóa xương là quá trình tất yếu xảy ra trong vòng đời của mỗi con người. Thoái hoá cột sống xảy ra sau lão hoá khi sự tạo xương không đáp ứng đủ sự già đi và lão hoá của xương.

Kết quả là xương bị thiếu hụt Calci dẫn tới suy giảm mật độ xương, loãng xương và thay đổi cấu trúc của xương. Trong đó, biểu hiện rõ ràng nhất của thoái hoá là tại sụn và lớp xương dưới sụn.

Để đảm bảo duy trì mật độ xương ổn định, cơ thể tiến hành sửa chữa thoái hoá bằng cách tăng cường lắng đọng Calci tới các khớp xương. Tuy nhiên, sự bù đắp không được diễn ra đồng đều do các yếu tố khác nhau làm dư thừa calci ở những vị trí không cần thiết dẫn tới hình thành các xương phụ nhô ra.

Khi sự lắng đọng xảy ra ở mặt trong các đốt sống, các gốc rễ thần kinh bị chèn ép nặng nề gây đau đớn, khó chịu.

☛ Chi tiết: Thoái hóa cột sống là gì? Triệu chứng và cách điều trị

Lắng đọng tinh thể Calci

Bình thường, Calci được vận chuyển vào xương và từ xương ra máu để đảm bảo cân bằng nồng độ Calci/Phospho trong máu. Trong trường hợp bệnh lý, sự vận chuyển Calci vào xương tăng mạnh gây dư thừa. Hậu quả là người bệnh bị cứng khớp, xuất hiện gai xương.

Với nguyên nhân này, gai xương thường được tìm thấy ở dây chằng, gân tiếp hoặc các dây thần kinh gần vị trí đốt xương bị lão hoá.

Viêm cột sống

Viêm cột sống là bệnh lý điển hình của nhóm bệnh lý viêm khớp – cột sống, đặc trưng bởi các phản ứng viêm mạnh mẽ, dữ dội tại các khớp viêm.

Bệnh cũng được xếp vào nhóm bệnh hệ thống bởi ngoài gây đau đớn, tổn thương dây thần kinh, viêm cột sống cũng gây ra những bất thường trên đốt sống. Theo đó, nguy cơ xuất hiện gai xương tăng lên đồng thời nguy cơ gai cột sống chèn dây thần kinh cũng được đẩy mạnh.

Chấn thương cột sống

Các tai nạn không mong muốn làm cột sống tổn thương theo nhiều cách khác nhau, thường thấy là nứt rách sụn và tổn thương gốc rễ thần kinh. Điều này làm đĩa đệm dễ dàng bị chệch ra ngoài gây ra thoát vị đĩa đệm.

Song song với các phản ứng viêm đau, cơ thể khởi động quá trình tự sửa chữa các thương tổn. Quá trình này cũng làm xuất hiện gai xương ở các vị trí thần kinh bị tổn thương, từ đó gây ra gai cột sống chèn dây thần kinh.

Di truyền

Gai cột sống chèn ép dây thần kinh không di truyền song yếu tố di truyền vẫn được xem là nguyên nhân quan trọng làm xuất hiện bệnh. Ở một số người có cấu trúc gen đặc biệt, cột sống yếu và dễ bị tổn thương hơn so với người bình thường. Trong quá trình sinh hoạt, các hoạt động nặng nhọc vô tình làm ảnh hưởng tới cột sống gây gai xương chèn ép dây thần kinh.

Yếu tố khác

Béo phì, tuổi cao, khuân vác nặng nhọc, hút thuốc… cũng là các nguyên nhân làm xuất hiện gai cột sống. Không chỉ vậy, chúng còn là yếu tố nguy cơ khiến mắc phải nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.

Biểu hiện của gai cột sống chèn ép dây thần kinh

Bệnh gai cột sống chèn ép dây thần kinh không tiến triển âm thầm mà có nhiều triệu chứng cụ thể, bệnh nhân sẽ cảm nhận rõ các biểu hiện dưới đây:

Đau nhức dữ dội

Nếu bị gai cột sống chèn ép dây thần kinh ở lưng, giai đoạn đầu, người bệnh cảm thấy co cứng, khó chịu vùng thắt lưng. Lâu dần, các gốc rễ thần kinh bị chèn ép nặng nề làm tăng cảm giác đau, cơn đau xuất hiện thường xuyên hơn, đau buốt, nhức nhói thắt lưng. Đau trở nên dữ dội, mạnh mẽ khi vận động và giảm rõ rệt khi người bệnh nghỉ ngơi.

Nếu bị gai cột sống chèn dây thần kinh ở cổ, bạn sẽ thấy các cơn đau nhức tập trung nhiều ở vùng cổ gáy.

Đau có xu hướng lan toả

Dây thần kinh từ tuỷ sống đảm nhiệm vai trò dẫn truyền xung cảm giác và vận động của toàn cơ thể. Khi bị chèn ép, đường dẫn truyền cảm giác bị tổn thương làm lây lan khu vực đau.

Đau không chỉ ở vùng lưng/cổ mà có thể lan sang xuống hai chân, lan sang hai bên vai, cổ, xuống cánh tay. Đôi khi, cơn đau có thể lan lên vùng đầu làm bạn bị hoa mắt, chóng mặt.

Đau dây thần kinh liên sườn

Đây là biểu hiện rõ ràng và đặc trưng nhất của gai cột sống chèn dây thần kinh. Người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ một hoặc cả hai bên khoang liên sườn. Cảm giác đau tăng mạnh khi ho, hắt hơi hoặc hít thở sâu.

Rối loạn cảm giác, tê bì chân tay

Như đã biết, gốc rễ thần kinh từ tuỷ sống đảm nhiệm chức năng dẫn truyền cảm giác tới các bộ phận của cơ thể.

Khi bị chèn ép, các xung động bị ngăn chặn dẫn tới rối loạn cảm giác, xuất hiện tê bì. Bệnh nhân gai cột sống cảm nhận rõ ràng sự mất cảm giác, tê bì ở bàn tay, cổ tay và bàn chân.

Vận động kém, yếu cơ

Bên cạnh dẫn truyền cảm giác, các dây thần kinh tham gia vào chi phối, điều khiển các hoạt động vận động của cơ thể. Gai côt sống chèn dây thần kinh làm ống thần kinh bị thu hẹp, tắc nghẽn do đó làm giảm vận động, phản xạ gân xương kém, yếu cơ.

Rối loạn đại, tiểu tiện

Triệu chứng thường xuất hiện vào giai đoạn muộn của bệnh và gặp nhiều khó khăn trong điều trị. Tình trạng này kéo dài tăng nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm

Thông thường, các biểu hiện đau do gai cột sống chèn dây thần kinh ở giai đoạn đầu dễ bị bỏ qua do tương đồng với các cơn đau do vận động gắng sức hoặc đau lưng thông thường. Điều đó làm bệnh tiến triển nặng và gây nhiều ảnh hưởng cho điều trị.

Gai cột sống chèn dây thần kinh có nguy hiểm không?

Gai cột sống chèn dây thần kinh là một bệnh nguy hiểm bởi nhiều tác động xấu tới sức khoẻ và chất lượng cuộc sống người bệnh. Các biểu hiện của bệnh thường không xuất hiện đồng thời mà khác nhau tuỳ vào giai đoạn của bệnh.

Người bệnh hay xem nhẹ triệu chứng đau ban đầu của bệnh mà bỏ qua giai đoạn vàng trong điều trị bệnh. Theo đó, khả năng chữa trị mang lại hiệu quả thấp hơn, thời gian kéo dài hơn với chi phí cao hơn.

Không chỉ vậy, gai cột sống chèn dây thần kinh kéo dài còn khiến người bệnh đối diện với nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm như:

• Teo cơ tứ đầu đùi.
• Mất khả năng vận động, bại liệt.
• Mất kiểm soát đại, tiểu tiện.
• Thay đổi huyết áp.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch.

Cách điều trị

Theo các bác sĩ, bệnh nhân có khắc phục gai cột sống bằng các biện pháp dưới đây:

Điều trị tại bệnh viện

Bằng các kỹ thuật, thiết bị hiện đại tiên tiến, người bệnh sẽ biết rõ được cụ thể tình trạng bệnh, nguyên nhân gây bệnh để từ đó có phác đồ điều trị thích hợp. Các chỉ định của bác sĩ sẽ giúp giảm thiểu tổn thương, giảm triệu chứng và nâng cao thể trạng bệnh nhân. Một số chỉ định thường gặp là:

Tiêm khớp đốt sống

Tiêm xung quanh hoặc vào trong khớp nối giữa hai đốt sống. Kỹ thuật không áp dụng cho bệnh nhân bị nhiễm trùng da lưng, dị ứng hay đang sử dụng thuốc chống đông máu…

Phẫu thuật

Là biện pháp cuối cùng được chỉ định khi bệnh đột ngột tiến triển nặng hoặc các liệu pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả.

Khi đó, người bệnh có thể được mổ truyền thống, mổ nội soi, mổ cắt lát, cấy miếng đệm mỏm gai… tuỳ vào kỹ thuật và sức khoẻ người bệnh.

Điều trị tại nhà

Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn

Ibuprofen, Aspirin, Paracetamol… là các thuốc hay được sử dụng cho bệnh nhân gai cột sống. Chúng mang lại hiệu quả giảm đau nhanh, mạnh kèm theo khả năng kháng viêm hữu hiệu.

Tuy nhiên, các thuốc này không được khuyến cáo sử dụng trong thời gian dài vì dễ gây ra ảnh hưởng xấu tới các cơ quan khác của cơ thể. Dùng liên tục kéo dài trên 5 ngày có thể gây hại cho gan của người bệnh.

Các bài thuốc cổ truyền

Các vị thuốc Đông y cũng được nhiều người ưa chuộng do độ lành tính, an toàn cho cơ thể mà vẫn mang lại hiệu quả cao.

Người bệnh có thể sử dụng các vị dược liệu như lá lốt, ngưu tất, phòng phong, ngải cứu, địa liền… để cải thiện sức khoẻ.

☛ Đọc thêm: Phục hồi khớp

Vật lý trị liệu

Đả thông kinh mạch, lưu thông khí huyết là một trong những tác dụng giúp tăng lượng máu tới các đốt sống bị tổn thương để cung cấp dinh dưỡng và tăng tốc độ sửa chữa. Các kĩ thuật vật lý trị liệu áp dụng cho gai cột sống chèn dây thần kinh bao gồm: châm cứu, bấm huyệt, massage…

Tập luyện thể thao

Tuỳ theo mức độ sức khoẻ của bản thân, người bệnh có thể lựa chọn các bài tập phù hợp để rèn luyện. Chúng không chỉ giúp nâng cao sức khoẻ, tăng sức đề kháng mà còn giữ cho cột sống được dẻo dai, linh hoạt, từ đó ngăn ngừa biến chứng.

☛ Đọc thêm: 10 bài tập gai cột sống cổ hiệu quả, dễ thực hiện

Phòng ngừa gai cột sống chèn dây thần kinh

Có thể thấy, điều trị gai cột sống chèn dây thần kinh đòi hỏi tốn thời gian, kinh phí người bệnh. Do đó, điều tốt nhất vẫn là phòng ngừa bệnh bởi các biện pháp phòng ngừa đơn giản hơn nhiều so với quá trình điều trị. Hãy tuân thủ các biện pháp phòng ngừa dưới đây để bảo vệ bản thân khỏi tình trạng gai cột sống:

✔ Xây dựng chế độ ăn khoa học, lành mạnh để kiểm soát cân nặng.

✔ Hạn chế ăn đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, không uống rượu bia hay đồ uống chứa cồn.

✔ Uống đủ lượng nước cần thiết cho một ngày (trung bình 2 lít/ ngày)

✔ Không khuân vác nặng nhọc, vận động quá mức vì dễ gây chấn thương cột sống.

✔ Kết hợp ăn uống, sinh hoạt, tập luyện với nghỉ ngơi hợp lý.

✔ Tập thể dục thể thao thường xuyên.

✔ Thăm khám sức khoẻ định kỳ tối đa 6 tháng/ lần.

Khương Thảo Đan – Cải thiện tình trạng gai cột sống

Bên cạnh các biện pháp điều trị kể trên, các chuyên gia xương khớp đưa ra lời khuyên cho người bệnh về sử dụng thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị. Khương Thảo Đan là một trong những sản phẩm được khuyến khích nhiều hiện nay giúp cải thiện tình trạng gai cột sống.

Khương Thảo Đan là thực phẩm bảo vệ xương khớp được xây dựng dựa trên công trình nghiên cứu dược liệu tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Sản phẩm gồm dịch chiết các vị dược liệu quý như Ngưu tất, Độc hoạt, Phòng phong, Ký sinh thang… trong đó có hai thành phần đem lại công dụng chính cho sản phẩm:

✔ KGA1 chiết xuất từ cây địa liền mang lại tác dụng giảm đau nhanh, mạnh mà không gây tác dụng phụ. Hoạt chất được sử dụng cho bệnh nhân có tiền sử bệnh về gan, dạ dày… và dùng được với liều cao.

✔ Collagen type 2 không biến tính giúp hỗ trợ tăng dinh dịch khớp, hồi phục sụn khớp, giữ cho xương khớp dẻo dai linh hoạt.

Bằng các thử nghiệm lâm sàng, sản phẩm được chính minh mang lại tác dụng:

• Hồi phục thương tổn, tái tạo sụn khớp.
• Ức chế quá trình lão hoá, chống thoái hoá khớp.
• Giảm đau, kháng viêm.

Khương Thảo Đan được sử dụng cho nhiều người có bệnh về xương khớp, bao gồm cả thoái hoá khớp, thoát vị đĩa đệm và gai cột sống. Sản phẩm an toàn, có độ lành tính cao được đông đảo bệnh nhân ưa chuộng, là thực phẩm mà người gai cột sống nên cân nhắc lựa chọn.

Bài viết trên mang đến bạn đọc thông tin chi tiết về gai cột sống chèn dây thần kinh. Hy vọng qua đây bạn đọc sẽ có cái nhìn tổng quát về bệnh và có cách đúng đắn bảo vệ sức khoẻ của mình.

Tài liệu tham khảo:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32864619/

https://en.wikipedia.org/wiki/Dendritic_spine

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5661952/