Người mắc gai cột sống cần tránh xa những thực phẩm nào?

Bên cạnh tuân thủ chế độ điều trị, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong nâng cao sức đề kháng, phòng ngừa biến chứng cũng như hỗ trợ điều trị gai cột sống. Ngoài những thực phẩm được các chuyên gia khuyến cáo, người bệnh cũng cần tránh xa một số đồ ăn không lành mạnh để góp phần bảo vệ sức khoẻ của mình.

Ảnh hưởng của dinh dưỡng tới tình trạng gai cột sống

Cột sống là một khối xương thống nhất gồm nhiều đốt sống, là một bộ phận trọng yếu của hệ cơ – xương khớp và hệ thần kinh. Cột sống giúp chống đỡ, hỗ trợ các vận động của cơ thể và bảo vệ ống sống.

Gai cột sống (gai xương) là tình trạng bệnh xảy ra tại các đốt sống do hình thành các phần xương nhô ra phía ngoài hoặc hai bên cột sống. Bệnh gặp phải do nhiều nguyên nhân và gây nhiều ảnh hưởng lớn tới sức khoẻ và cuộc sống người bệnh.

Các triệu chứng thường thấy bao gồm: đau nhức cột sống, đau lan ra bả vai, hai cánh tay, vận động kém… kèm theo nhiều biến chứng thần kinh nguy hiểm khác. Chế độ ăn không có tác dụng điều trị bệnh, tuy nhiên theo các nghiên cứu cho thấy chúng quyết định tới 70% khả năng hồi phục của bệnh.

☛ Tham khảo đầy đủ tại: Bệnh gai cột sống: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Viện dinh dưỡng Quốc gia chỉ ra ảnh hưởng của thực phẩm không lành mạnh tới tình trạng gai cột sống như sau:

Làm mất kiểm soát cân nặng

Cột sống không chỉ là thành phần quan trọng trong bảo vệ tuỷ sống (một trong những nhân tố trọng yếu của hệ thần kinh) mà còn chống đỡ, duy trì hình dạng cơ thể. Bình thường, cột sống chịu nhiều áp lực và bị chi phối bởi trọng lượng cơ thể.

Ở người béo phì hoặc có cân nặng không ổn định, gánh nặng cho xương sống bị gia tăng khiến sức khoẻ cột sống suy yếu. Các thực phẩm giàu mỡ động vật, đồ ăn nhanh… làm cơ thể tăng cân không kiểm soát, từ đó ảnh hưởng xấu tới sức khoẻ người bệnh.

Suy giảm sức đề kháng

Việc dung nạp các thực phẩm không lành mạnh vào cơ thể còn làm tăng nồng độ cholesterol xấu, tăng sản sinh các gốc tự do gây suy yếu chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể. Hệ miễn dịch của bệnh nhân cũng theo đó trở nên kém nhạy bén, bệnh gặp nhiều khó khăn trong điều trị hơn, thời gian điều trị kéo dài hơn.

Tăng tỉ lệ mắc các biến chứng

Người bệnh có chế độ dinh dưỡng không khoa học có nguy cơ gặp phải biến chứng cao hơn so với người duy trì chế độ ăn lành mạnh.

Những bữa ăn thường xuyên chứa nhiều chất bất lợi cho sức khoẻ sẽ làm gia tăng nồng độ các chất không cần thiết. Các chất này góp phần không nhỏ vào việc cản trở tác động của thuốc điều trị bệnh đồng thời nâng cao tỉ lệ xuất hiện biến chứng của bệnh.

Như vậy, có thể thấy thực phẩm không khoa học không được khuyến cáo sử dụng, bao gồm cả ở người sức khoẻ bình thường và người bệnh.

Thay vì thường xuyên sử dụng đồ ăn, thức uống kể trên, bệnh nhân nên xây dựng cho bản thân chế độ ăn hợp lý, đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng. Việc này giúp ích rất nhiều trong điều trị gai cột sống, cụ thể là:

• Kiểm soát trọng lượng cơ thể.
• Tăng cường hệ miễn dịch.
• Hỗ trợ sửa chữa, hồi phục thương tổn.
• Giảm tối đa nguy cơ xuất hiện biến chứng.

Các biến chứng này ít nhiều phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng của người bệnh. Hãy duy trì chế độ ăn khoa học kết hợp với tuân thủ điều trị, có như vậy mới đảm bảo kiểm soát tốt tình trạng bệnh.

Gai cột sống kiêng ăn gì?

Như đã biết, dinh dưỡng góp phần không nhỏ quyết định tốc độ điều trị cũng như mức độ hồi phục của bệnh. Trong đó, dinh dưỡng không khoa học được khuyến cáo không áp dụng cho người gai cột sống.

Theo các chuyên gia xương khớp, người bệnh cần tránh những thực phẩm dưới đây để bảo vệ sức khoẻ của mình:

Đồ ăn nhanh

Đồ ăn nhanh chứa hàm lượng lớn chất đạm, năng lượng, chất béo và rất ít khoáng chất, vitamin. Các bữa ăn nhanh ngày nay được nhiều người ưa chuộng do có hương vị hấp dẫn đồng thời không tốn nhiều thời gian chuẩn bị, chờ đợi.

Tuy nhiên, việc dung nạp nhiều đồ ăn nhanh khiến cơ thể dư thừa năng lượng, chất béo dẫn tới tăng cân không kiểm soát. Qua đó, cột sống vốn đã tổn thương do gai xương nay lại chịu nhiều áp lực hơn khiến suy yếu, dễ dàng khiến bệnh trở nặng.

Một số đồ ăn nhanh mà cơ thể cần hạn chế tiếp nhận gồm: nước có ga, hamburger, các loại snack…

Thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ

Những thực phẩm này không chỉ không có lợi cho người bệnh mà đối với cơ thể khoẻ mạnh, chúng cũng không được khuyến cáo sử dụng. Đồ ăn cay nóng dễ gây ra thương tổn cho các cơ quan trong cơ thể. Thêm vào đó, thức ăn nhiều dầu mỡ làm gia tăng lượng cholesterol xấu trong cơ thể, gây lắng đọng ở thành mạch khiến xơ hoá.

Khi đó, lượng máu mang dinh dưỡng tới sửa chữa thương tổn tại cột sống giảm sút, bệnh chuyển biến trở nặng hơn. Không chỉ vậy, thực phẩm nhiều dầu mỡ còn làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, là mối nguy hiểm tiềm tàng cho các vấn đề về tim mạch của cơ thể.

Người bị gai cột sống cần tránh nhứng thực phẩm như: ớt, đồ chiên rán…

Đồ ngọt

Đồ ngọt cũng được các bác sĩ khuyên hạn chế dung nạp cho bệnh nhân gai cột sống.

Nguyên nhân là vì trong các đồ ngọt nhiều đường, dễ hoạt hoá các cytokine trong cơ thể kích hoạt các phản ứng viêm. Theo đó, người bệnh cảm thấy đau nhiều hơn, thường xuyên hơn với mức độ dữ dội hơn trước.

Hiện nay, có nhiều đồ ngọt bệnh nhân gai cột sống không nên ăn nhiều như: bánh ngọt, trà sữa, bánh kẹo…

Chất kích thích

Những chất này không những không phù hợp cho người gai cột sống mà cả người khoẻ mạnh.

Sử dụng chất kích thích thường xuyên gây ảnh hưởng trực tiếp tới thần kinh trung ương cũng như các quá trình hấp thu, chuyển hoá của cơ thể. Khi cơ thể tiếp nhận nhiều chất này, khả năng chi phối hoạt động của thần kinh giảm sút, sự hấp thu Canxi, Kẽm… cũng xảy ra kém khiến bệnh khó hồi phục.

Cà phê, bia, rượu… là những loại thực phẩm mà người gai cột sống cần kiêng để phục vụ cho điều trị bệnh.

Thịt đỏ

Thịt đỏ được nằm trong top đầu các loại thực phẩm cần kiêng cho bệnh nhân xương khớp nói chung và người bị gai cột sống nói riêng.

Trong thịt đỏ chứa hàm lượng protein tương đối cao. Chất này khi dư thừa trong cơ thể sẽ bị thoái biến và lắng đọng ở các khớp dưới dạng tinh thể muối urat. Kết quả của quá trình này tạo ra sự chèn ép vào các khớp, gây cản trở vận động, sưng đau, viêm khớp.

Người gai cột sống cần tránh các loại thịt giàu protein như thịt bò, thịt chó, thịt dê… hay các loại nội tạng để ngăn ngừa sự lắng đọng trên, đảm bảo bảo vệ tốt sức khoẻ của mình.

Nước ngọt và đồ uống có gas

Nước ngọt và đồ uống có gas là một trong những loại nước giải khát được nhiều người ưa chuộng. Năm 2020, thị trường Việt Nam tiêu thụ khoảng 109 tỷ lít nước ngọt, con số này ước tính sẽ còn gia tăng.

Trong nước ngọt, đồ uống có gas thường chứa cacbon dioxide bão hoà, chất làm ngọt, hàm lượng đáng kể acid phosphoric và caffeine. Chúng gây ảnh hưởng tiêu cực đến xương, cạnh tranh kết hợt Canxi và Magie làm thiếu hụt Canxi ở các khớp. Caffeine cũng ức chế thần kinh trung ương và giảm hấp thu Sắt của cơ thể.

Người gai cột sống khi sử dụng nhiều thức uống này dễ bị giảm mật độ xương, tăng mỡ máu, không có lợi cho quá trình điều trị bệnh.

Thực phẩm giàu tinh bột

Chúng ta thường biết tới tinh bột có nhiều trong cơm, khoai tây, sắn… hay các loại bún phở. Đây là nguồn cung cấp năng lượng chính và chủ yếu của cơ thể.

Tuy nhiên, tinh bột được hệ enzyme cơ thể thuỷ phân tạo thành các phân tử đường đơn. Hàm lượng đường quá cao cũng dễ dàng hoạt hoá các cytokine của các phản ứng viêm. Do vậy, kiểm soát lượng tinh bột vào trong cơ thể là điều cần thiết cho bệnh nhân gai cột sống.

Thực phẩm chứa Axit Oxalic

Theo Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, axit oxalic là một axit hữu cơ mạnh (hơn nhiều so với axid acetic). Bình thường, axit này có vị chua, ở dạng tinh thể và dễ tan trong nước.

Trong cơ thể, axit này dễ dàng kết hợp với các nguyên tố vi lượng, chủ yếu là Canxi tạo thành các tinh thể muối. Chúng khó tan trong máu và dễ dàng bị lắng đọng tại các cơ quan quan trọng.

Khi ăn nhiều thực phẩm chứa axit oxalic, người gai cột sống thường cảm nhận các triệu chứng bệnh mạnh mẽ và thường xuyên hơn. Nguyên nhân là do sự tích luỹ các phức muối oxalat tại các khớp, nhất là vị trí gai xương đốt sống gây đau. Theo đó, người bệnh cần tránh các thực phẩm giàu axit này như: rau dền, hạnh nhân, cám, hạt điều, đậu phộng, khoai tây, măng…

Giảm sử dụng muối

Lượng muối trong cơ thể nhiều làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng mạch. Để cân bằng lại áp lực, thận tăng hoạt động để đào thải Kali, Natri ra khỏi cơ thể.

Kết quả của quá trình này làm ảnh hưởng xấu tới chức năng thận, đồng thời sự đào thải kéo theo loại Canxi theo đường nước tiểu. Người bệnh thiếu hụt Canxi làm xương suy yếu, dễ bị thoái hoá, bệnh tình tiến triển xấu. Ngoài ra, bệnh nhân ăn mặn cũng có nguy cơ mắc các bệnh đi kèm như tăng huyết áp, suy thận…

Do vậy, mọi người cần suy trì chế độ ăn giảm muối để duy trì và bảo vệ sức khoẻ của mình.

Gai cột sống nên ăn gì?

Như đã biết, chế độ ăn giúp ích nhiều trong quá trình điều trị bệnh. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyên người bệnh hình thành và duy trì chế độ ăn uống điều độ góp phần nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Bệnh nhân gai cột sống nên ăn nhưng thực phẩm dưới đây để phối hợp giúp ngăn ngừa gai xương trở nặng:

Thực phẩm giàu Canxi

Canxi là thành phần quan trọng nhất của xương khớp. Chúng tham gia vào cấu tạo xương, duy trì mật độ xương giúp xương chắc khoẻ.

Bổ sung Canxi giúp cột sống trở nên vững chắc, dẻo dai, chịu được áp lực do phần trên cơ thể đè nén. Ngoài ra, ăn thức ăn giàu Canxi còn hạn chế hình thành gai xương, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.

Thực phẩm giàu Canxi phải kể đến: Cá hồi, sữa và chế phẩm từ sữa, các loại hạt, một số động vật có vỏ như tôm, cua…

Thực phẩm giàu Omega 3

Omega 3 được tìm thấy nhiều trong hàu, cá hồi, cá thu, dầu gan cá, hạt lanh, hạt óc chó, hạt chia… Đây là thành phần dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển toàn diện của cơ thể.

Các nghiên cứu cho thấy omega 3 mang lại tác dụng giảm đau, chống oxy hoá, ngăn ngừa tác nhân gây bệnh ung thư, tim mạch… vì vậy ứng dụng nhiều trong điều trị, phòng ngừa nhiều loại bệnh.

Bổ sung omega 3 vào chế độ ăn là phương pháp đơn giản và nhanh nhất giúp cơ thể hấp thu omega 3 vừa đảm bảo an toàn tự nhiên, vừa hỗ trợ cải thiện sức khoẻ bệnh nhân gai cột sống hiệu quả.

Thức ăn giàu vitamin D

Vitamin D là vitamin quan trọng liên quan đến sự chuyển hoá, hấp thu Canxi trong cơ thể. Vitamin D xúc tác cho quá trình hấp thu Canxi tại ruột non.

Theo đó, bổ sung vitamin D giúp cơ thể hấp thu triệt để lượng Canxi cung cấp vào, qua đó tăng hiệu quả trong bảo vệ, hồi phục tổn thương tại đốt sống.

Một số nguyên liệu giàu vitamin D gồm: cá, ngũ cốc, trứng, nấm, đậu nành và chế phẩm từ đậu nành như tào phớ, đậu hũ non…

Thực phẩm chống oxy hoá

Quá trình oxy hoá tại các khớp xương là một trong những nguyên nhân gây ra thương tổn ở cột sống làm xuất hiện gai đôi. Do đó, để ngăn ngừa gai cột sống tiến triển nặng, chế độ ăn giàu chất chống oxy hoá là điều cần thiết.

Một bữa ăn giàu thực phẩm chứa thành phần có khả năng chống oxy hoá đem lại khả năng bảo vệ mạnh hơn cho cơ thể. Cơ thể dễ dàng chống chọi với các tác nhân gây hại, hạn chế gốc tự do làm sản sinh nhiều độc tố. Ăn nhiều thực phẩm chống oxy hoá giúp ích rất nhiều cho quá trình điều trị gai cột sống ở người bệnh.

Thực phẩm có khả năng chống oxy hoá là trà xanh, bạc hà, tỏi, các loại rau mầm…

Lưu ý khi chọn thực phẩm cho người gai cột sống

Để đảm bảo tình trạng bệnh được kiểm soát và nhanh chóng được đẩy lùi, tháp dinh dưỡng được ưu tiên chú trọng hơn cả. Bên cạnh việc lựa chọn các thức ăn có lợi, kiêng thực phẩm gây hại, bệnh nhân cũng cần tuân thủ một số lưu ý về dinh dưỡng như sau:

☛ Lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, đảm bảo được kiểm định an toàn vệ sinh thực phẩm.

☛ Ưu tiên sử dụng thực phẩm tươi. Các khảo sát cho thấy thực phẩm tươi chứa hàm lượng dinh dưỡng cao hơn tới 60% so với thực phẩm để lâu ngày.

☛ Tránh chế biến món ăn bằng nhiều dầu mỡ, thay vào đó ưu tiên các món luộc, hấp.

☛ Ăn uống đúng và đủ bữa.

☛ Không nên ăn quá no, không vận động ngay sau khi ăn. Có thể tráng miệng bằng các món có lợi cho sức khoẻ như hoa quả, các loại hạt, sữa chua… sau bữa ăn.

☛ Kết hợp chế độ ăn khoa học với tập luyện thể thao góp phần nâng cao sức đề kháng, duy trì cột sống dẻo dai chắc khoẻ.

Khương Thảo Đan – Xua tan nỗi lo gai cột sống

Song song với thực hiện chế độ ăn khoa học, người bệnh gai cột sống cũng cần sử dụng các thực phẩm hỗ trợ giúp ích cho quá trình điều trị. Hiện nay có nhiều sản phẩm ra đời với mục đích đem lại giải pháp cho các vấn đề về xương khớp, tiêu biểu phải kể đến Khương Thảo Đan. Sản phẩm đã trở thành thực phẩm xương khớp được nhiều chuyên gia khuyên dùng, bao gồm cả bệnh nhân gai cột sống.

Khương Thảo Đan được phát triển bởi công ty Thai Minh HiTech. Sản phẩm ra đời từ thành công của nghiên cứu chiết tách dược chất tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Khương Thảo Đan có thành phần từ dược liệu thiên nhiên, mang nhiều tính năng ưu việt:

✔ Giảm đau, kháng viêm không kèm theo tác dụng phụ nhờ hoạt chất KGA1 chiết xuất từ cây địa liền. Các nghiên cứu lâm sàng chứng minh rằng hoạt chất này lành tính hơn nhiều thuốc giảm đau và phù hợp cho hầu hết mọi đối tượng sử dụng.

✔ Tái tạo xương sụn, thúc đẩy hồi phục thương tổn tại các khớp do Collagen type II mang lại. Thành phần là Collagen không biến tính, tham gia vào cấu tạo sụn của cơ thể do đó có nhiều lợi ích trong điều trị gai cột sống.

Ngoài ra, Khương Thảo Đan còn bao gồm dịch chiết các vị dược liệu quý như Ngưu tất, Độc hoạt, Phòng phong, Ký sinh thang… Sự kết hợp của các vị dược liệu giúp sản phẩm có khả năng:

• Giảm nhanh cơn đau, sưng nóng do viêm gây ra.
• Ngăn ngừa quá trình thoái hoá, phòng ngừa các bệnh do lão hoá xương.
• Góp phần tái tạo và phục hồi sụn khớp.

Khương Thảo Đan an toàn cho người sử dụng và mang lại hiệu quả nhanh chóng. Bên cạnh chế độ dinh dưỡng và luyện tập, đây chính là sản phẩm nên cân nhắc của bệnh nhân gai cột sống.

☛ Tham khảo thêm tại: Tổng hợp câu hỏi thường gặp về Khương Thảo Đan

Bài viết trên đây tổng hợp thông tin tới bạn đọc về những thực phẩm cần tránh và nên dùng cho tình trạng gai cột sống. Tin rằng những thông tin này hữu ích và mang lại tích cực cho quá trình điều trị bệnh.

Tài liệu tham khảo:

https://www.csiortho.com/blog/2018/september/7-foods-you-need-to-be-eating-for-spinal-health/

https://www.spine-health.com/conditions/neck-pain/anti-inflammatory-foods-try-neck-pain

https://www.spineuniverse.com/conditions/back-pain/8-foods-spinal-health